Η ελληνοτουρκικη διένεξη: αποτιμώντας το κόστος μη επίλυσης

Abstract

Εκ των πολυπληθών παραδειγμάτων της διεθνούς πολιτικής, η Ελληνοτουρκική διένεξη συγκαταλέγεται ανάμεσα σε εκείνες με την μακροβιότερη, συνεχιζόμενη διάρκεια. Στο Αιγαίο υφίσταται η αντίθεση ή αλλιώς, η επικάλυψη ελληνικών και τουρκικών συμφερόντων. Η φύση της διαφοράς μπορεί να θεωρηθεί τόσο νομική, αφού προκύπτει από το νέο θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνει η ανάπτυξη του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όσο και πολιτική, καθώς οι διεκδικούμενες θαλάσσιες ζώνες άπτονται ζητημάτων κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, τα οποία συνδέονται με τα οικονομικά συμφέροντα των δύο κρατών. Δεν είναι μόνο όμως τα ζητήματα του Αιγαίου αυτά καθαυτά που δημιουργούν την ένταση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, αλλά και οι «εθνικές αλήθειες», τα αρνητικά στερεότυπα και οι στρεβλές αντιλήψεις για τις προθέσεις του άλλου, που εντείνουν την εκατέρωθεν καχυποψία και απομακρύνουν το ενδεχόμενο λογικών, συμβιβαστικών λύσεων, αφού κάτι τέτοιο απαιτεί και διάθεση ανάληψης του πολιτικού κόστους που συνεπάγεται ένας έντιμος συμβιβασμός. Τα δυσλειτουργικά αδιέξοδα λοιπόν που έχουν δημιουργηθεί από αυτή την κατάσταση, κατέστησαν τη διένεξη του Αιγαίου εξαιρετικά κοστοβόρα για την Ελλάδα. Η μη επίλυση των διμερών διαφορών της με την Τουρκία, την υποχρέωσαν στα πλαίσια απόκτησης ικανής αποτρεπτικής δύναμης, σε μία διαδικασία παρακολούθησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων της γειτονικής χώρας. Τα υπέρογκα ποσά που η Ελλάδα διέθεσε για την αμυντική της θωράκιση, θα αποδειχθούν τροχοπέδη για την αναπτυξιακή διαδικασία από το 1974 και έπειτα, μέσω της αφαίμαξης των υπό στενότητα παραγωγικών πόρων του πολιτικού τομέα της οικονομίας και την διοχέτευσή τους στον στρατιωτικό. Πολύ δε περισσότερο, οι αμυντικές δαπάνες θα αποδειχθούν η κύρια ρίζα της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, μέσω της διόγκωσης των αποθεμάτων του κρατικού χρέους εξαιτίας του εξωτερικού δανεισμού -προκειμένου να αποκτηθούν οι απαραίτητοι νομισματικοί πόροι για την κάλυψη των «αμυντικών αναγκών»- και την εισδοχή του ελληνικού κράτους σε έναν φαύλο κύκλο ανάληψης ολοένα και μεγαλύτερου χρέους προς εξυπηρέτηση του προηγούμενου.

The Greek-Turkish conflict is the one, out of numerous examples of international politics, with the longest, ongoing course. The contrast, also stated as the duplication of the Greek and Turkish interests, lies in the Aegean. The nature of the difference can be considered both as legal, since it arises from the new institutional framework that shapes the development of the International Law of the Sea, and political, as claimed maritime zones involve issues of sovereignty and sovereign rights, which are linked to the economic interests of the two states. However, the Aegean issues themselves are not the only ones that create tension between Athens and Ankara. So do the "national truths", negative stereotypes and distorted perceptions about the other's intentions, which exacerbate the mistrust on both sides and remove the possibility of reasonable, reconciliatory solutions, since something like that requires lifting the burden of the political cost which will occur from an honorable compromise. So, dysfunctional deadlocks created by this situation, have made the Aegean dispute extremely costly for Greece. Not resolving bilateral disputes with Turkey has put Greece under the obligation -in order to succeed acquisition of sufficient deterrent force- to follow a monitoring process regarding the armament programs of the neighboring country. The exorbitant sums which Greece has spent on its defensive armor, will constrain the development process from 1974 onwards, through the drain of productive resources of the civilian sector of the economy -which are admittedly under shortage- and their channeling in the military one. All the more, defense expenditures will prove to be the main root of the current economic crisis, by means of increasing stocks of sovereign debt because of the external borrowing-in order to get the necessary monetary resources to cover "defense needs" - and due to the admission of the Greek state in a vicious cycle of taking more and more debt to service the previous one.