Ζητήματα αυτοπροσδιορισμού των Ελλήνων Ρομά : η περίπτωση της Αγίας Βαρβάρας

Abstract

Η παρούσα μελέτη περίπτωσης εστιάζει στους Τσιγγάνους της Αγίας Βαρβάρας και συνιστά ένα πλαίσιο διερεύνησης των ζητημάτων αυτοπροσδιορισμού όπως εμφανίζονται σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο στους Έλληνες Τσιγγάνους/Ρομά. Στη προσπάθεια να αναδειχθούν τα βασικά στοιχεία που συνιστούν στον αυτοπροσδιορισμό αποκλειστικά των Τσιγγάνων κατοίκων της Αγίας Βαρβάρας, διερευνώνται σε πρώτο επίπεδο οι εκφάνσεις του ετεροπροσδιορισμού, μέσα από τη μελέτη των θετικών ή αρνητικών πρακτικών που υιοθετούνται από την κυρίαρχη (τοπική) κοινωνία. Στη συνέχεια οι διεργασίες του αυτοπροσδιορισμού έρχονται στο προσκήνιο τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για τη συλλογικότητα στην οποία εντάσσεται ή το εντάσσουν, ως μια απάντηση στις ετεροπροσδιοριστικές πρακτικές που εμφανίζονται στα πλαίσια της κοινωνικής διάδρασης (διαχείριση της πιθανής απόδοσης στίγματος από την κυρίαρχη (τοπική) κοινωνία) και έχουν προηγουμένως προσεγγιστεί ερμηνευτικά Στο πλέγμα της διάστασης αναφορικά με τη διαχείριση της πιθανής απόδοσης στίγματος από την κυρίαρχη (τοπική) κοινωνία ως βασική συνιστώσα της διαδικασίας του αυτοπροσδιορισμού το έργο του Erving Goffman «Στίγμα» χρησιμοποιήθηκε ως αναλυτικό κοινωνιολογικό εργαλείο.Η παρούσα εμπειρική έρευνα είναι ποιοτικού χαρακτήρα. Τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν είναι η συμμετοχική παρατήρηση και οι ατομικές ημιδομημένες συνεντεύξεις.Τα αποτελέσματα της εμπειρικής ποιοτικής έρευνας έδειξαν πως οι Έλληνες Τσιγγάνοι, σύμφωνα με τις απόψεις που κατατέθηκαν από τους Τσιγγάνους κατοίκους της Αγίας Βαρβάρας, τοποθετούν στην πρώτη κλίμακα τον αυτοπροσδιορισμό τους ως Έλληνες και σε δεύτερη κλίμακα ως Τσιγγάνοι, την ίδια ώρα που στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας σκιαγραφείται τόσο λεκτικά όσο και μέσα από τα στατιστικά δεδομένα ένα ιδιαίτερα ανεπτυγμένο βιοτικό, εκπαιδευτικό και επιχειρηματικό επίπεδο συγκριτικά με Τσιγγάνους κατοίκους άλλων περιοχών του Λεκανοπεδίου αλλά και της ευρύτερης ελληνικής επικράτειας, ένα γεγονός που εύλογα εντάσσεται στο πλέγμα του συλλογικού-τοπικού αυτοπροσδιορισμού.